توسعه روش میکرو استخراج مایع-مایع پخشی سبز با استفاده از قرص پخش کننده تهیه شده در آزمایشگاه جهت استخراج و پیش تغلیظ فلزات کبالت (II) و نیکل (II) از محلولهای آبی با حجم بالا

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 گروه شیمی تجزیه، دانشکده شیمی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

2 گروه علوم و صنایع غذایی، واحد ممقان، دانشگاه آزاد اسلامی، ممقان، تبریز، ایران

چکیده

در این کار پژوهشی رویکرد جدید تجزیه‌ای برای اندازه‌گیری مقادیر بسیار کم فلزات Co (II) و Ni (II) با استفاده از روش میکرو استخراج مایع-مایع پخشی مبتنی بر قرص پخش کننده در درون لوله باریک بوسیله جذب اتمی شعله‌ای انجام شد. در این روش، مخلوطی از تارتاریک اسید، سدیم بی‌کربنات و سدیم کلراید برای ساخت قرص پخش کننده استفاده شد. حلال استخراج کننده در حد میکرولیتر بر روی قرص اضافه شد و به در درون لوله باریک حاوی نمونه و عامل کمپلکس کننده اضافه گردید. واکنش بین تارتاریک اسید و سدیم بی‌کربنات بلافاصله رخ داده و گاز CO2 تولیدی باعث پخش شدن حلال استخراج کننده به صورت قطرات بسیار ریز در داخل نمونه آبی شده و باعث استخراج آنالیت‌ها گردید. روش پیشنهادی امکان اندازه‌گیری فلزات کبالت و نیکل به ترتیب در محدوده خطی 0/15-1/0 و 0/18-3/0 میکروگرم بر لیتر را می‌دهد. تکرارپذیری روش پیشنهادی که به صورت انحراف استاندارد نسبی بیان می شود، برای عنصر کبالت و نیکل به ترتیب برابر با %6/3 و %8/2 (6 تزریق با غلظت 1 میکروگرم بر لیتر از هر کدام آنالیت) می‌باشد. بازده‌های نسبی (%97-89، که از دو سطح غلظت اسپایک شده بدست آمده) تاییدی بر مفید بودن روش پیشنهادی برای آنالیز آنالیتها در نمونه‌های آب می‌باشد. این روش سریع، قابل اعتماد و سازگار با محیط زیست با مصرف کم حلال آلی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Development of a green dispersive liquid-liquid microextraction method using a home-made tablet disperser for extraction and preconcentration of Co(II) and Ni(II) from high volume aqueous samples

نویسندگان [English]

  • Saeed Mohammad Sorouraddin 1
  • Karim Asadpour-Zeynali 1
  • Isa Fathollahi 2
1 Department of Analytical Chemistry, Faculty of Chemistry, University of Tabriz, Tabriz, Iran
2 Department of Food Science and Technology, Mameghan Branch, Islamic Azad University, Mameghan, Tabriz, Iran
چکیده [English]

An analytical approach for the determination of trace amounts of Co(II) and Ni(II) has been proposed using a home-made tablet-based dispersive liquid-liquid microextraction method performed in a narrow-bore tube followed by flame atomic absorption spectrometry. In this method, a mixture of tartaric acid, sodium bicarbonate, and NaCl are used to make the disperser tablet. Then µL-level of an extraction solvent is added on the tablet, and it is released into a narrow-bore tube containing sample solution and a complexing agent. An acid-base reaction between tartaric acid and sodium bicarbonate is immediately occurred, and the produced CO2 leads to dispersion of the extraction solvent as tiny droplets into the solution and subsequent extraction of the analytes. The proposed method made possible the determination of Co(II) and Ni(II) in the ranges of 0.1-15.0 and 0.3-18.0 µg L-1, respectively. Repeatability of the proposed method, expressed as relative standard deviation, was obtained 3.6% and 2.8% (n=6, C=1 µg L-1) for Co(II) and Ni(II), respectively. Relative recoveries (89-97%, obtained at two fortification levels) confirmed the usefulness of the method for analysis of the analytes in the environmental water samples. The method was shown to be fast, reliable, and environmentally friendly with low organic solvent consumption.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tartaric acid
  • Sodium bicarbonate
  • Produced CO2 tablet
  • Heavy metals
  • Disperser tablet
  • Liquid-liquid microextraction
[1] S. Pedersen-Bjergaard, K.E. Rasmussen  and T.G. Halvorsen, Journal of Chromatography A, 902 (2000) 91.
[2] M. Rezaee, Y. Assadi, M.R.Milani Hosseini, E. Aghaee, F. Ahmadi and S. Berijani, Journal of Chromatography A, 1116 (2006) 1.
]3[ خراسانی،راضیه; دیندارلو،کاووس; رحمانیان،امید; گودرزی،بابک; حیدری،محسن، مجله شیمی کاربردی، شماره 44 (1396)ص 171.
[4] W.C. Tsai and S.D. Huang, Journal of Chromatography A, 1216 (2009) 5171.
[5] S. M. Sorouraddin and S. Nouri, Analytical Methods, 8 (2016) 1396.
[6] Dj. Djozan, M. A. Farajzadeh, S. M. Sorouraddina and T. Baheri, Journal of Chromatography A, 1248 (2012) 24.
[7] T.Y. Chou, S.L. Lin and M.R. Fuh, Talanta, 80 (2009) 493.
]8[ علیمرادی، محمد; قریب، مرضیه; حسینی، سید محمد; حیدری، روح اله، مجله شیمی کاربردی، شماره 43 (1396)ص 171. 
 [9] S.S. Caldas, F.P. Costa and E.G. Primel, Analytica Chimica Acta, 665 (2010) 55.
]10[ حسن پور، فروزان; فولادگر ،مسعود; طایی ،معصومه; مظفری، المیرا، مجله شیمی کاربردی، شماره 40 (1395)ص 63.
[11] K. J. Huang, H. Wang, M. Ma, M. L. Sha and H. Sh. Zhang, Journal of Chromatography A, 1103 (2006) 193.
[12] K. J. Huang, Ch. X. Jin, Sh. L. Song, C. Y. Wei, Y. Ming and L. J. Li, Journal of Chromatography B, 879 (2011) 579.
[13] M. Hashemi, P.  Zohrabi and M. Torkejokar, Separation and Purification Technology, 176 (2017) 126.
[14] R. Suárez, B. Horstkotte and V. Cerdà, Talanta, 130 (2014) 555.
[15] M. Gharehbaghi, F. Shemirani and M. D. Farahani, Journal of Hazardous Materials, 165 (2009) 1049.
[16] S. M. Sorouraddin, Journal of Iranian Chemical Society, 13 (2016) 2219.
[17] M. A. Farajzadeh and M. R. Afshar Mogaddam, Analytica Chimica Acta, 728 (2012) 31.
[18] M.A. Farajzadeh, P. Khorram and A. Pazhohan, Journal of Chromatography B, 1017-1018 (2016) 62.
[19] M. A. Farajzadeh, P. Khorram and H. Ghorbanpour, Journal of Chromatography B, 983-984 (2015) 55.
[20] A. El-Beqqali, L. I. Andersson, A. D. Jeppsson and M. Abdel-Rehim, Journal of Chromatography B, 1063 (2017) 130.
[21] M. A. Farajzadeh, M. Bamorowat and M. R. Afshar Mogaddam, Talanta, 160 (2016) 211.
[22] A. Shishov, I. Sviridov, I. Timofeeva, N. Chibisova, L. Moskvin and A. Bulatov, Journal of Molecular Liquids, 247 (2017) 246.
[23] M. T. Naseri, P. Hemmatkhah, M. R. Milani Hosseini and Y. Assadi, Analytica Chimica Acta, 610 (2008) 135.
[24] S. Jafarvand and F. Shemirani, Microchim Acta 173 (2011) 353.
[25] A. H. Ali and J. D. Winefordner, Analytica Chimica Acta, 264 (1992) 327.
[26] E. Yilmaz and M. Soylak, Talanta, 160 (2016) 680.
[27] A. N. Anthemidis, C. Mitani, P. Balkatzopoulou and P. D. Tzanavaras, Analytica Chimica Acta 733 (2012) 34.
[28] S. M. Sorouraddin, M. A. Farajzadeh, A. Hassanyani and M. R. Afshar Mogaddam, RSC Advances 6 (2016)108603.